امام رضا(ع) و فلسفه حج: سفری به سوی طهارت و بندگی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سفر حج، زیباترین و عمیق‌ترین مرحله از زندگی انسانی است که طیّ آن، روح از گرفتاری‌های دنیا رها شده و به سوی سرچشمه نور و حقیقت حرکت می‌کند. این سفر، تجلی آگاهی انسان از نیاز به خالق و عزم او برای جبران گذشته و ساختن آینده‌ای بر پایه رضایت الهی است. در این سفر معنوی، انسان فرصت می‌یابد تا بار گناه و سنگینی غفلت‌های گذشته را به زمزمه دعا و ذکر واگذار کند و با خلوص قلب و نیت، به درگاه پروردگارش تقرب جوید. لحظاتی که او در کنار دیگر بندگان، فارغ از هرگونه تعصب و تفاوت، لباس ساده احرام به تن دارد، درس برابری، تواضع و بندگی را به گونه‌ای پررنگ و عمیق فرا می‌گیرد.

امام رضا علیه‌السلام درباره علت حج می‌فرماید «وَ عِلَّةُ الْحَجِّ: الْوِفَادَةُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى وَ طَلَبُ الزِّيَادَةِ وَ الْخُرُوجُ مِنْ كُلِّ مَا اقْتَرَفَ وَ لِيَكُونَ تَائِباً مِمَّا مَضَى مُسْتَأْنِفاً لِمَا يَسْتَقْبِلُ.» (عیون اخبار رضا (ع)، ج2، ص90)یعنی علت وجوب حج عبارتند از:

1. سفر به سوی خداوند متعال: «الْوِفَادَةُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى» اشاره به سفری روحانی و معنوی به سوی خداوند دارد. واژه «وِفادَة» از ریشه عربی «وَفد» به معنای ورود باشکوه و محترمانه برای دیدار یک مقام والا یا بزرگ است. در اینجا مقصود از «وفادَه به سوی خداوند»، نوعی بازگشت و حرکت است که نه از جنس جسمانی، بلکه از لحاظ روحانی و معنوی صورت می‌گیرد. این سفر، تجلی حضور در محضر خداوند است؛ رفتنی که با خضوع، تواضع و فروتنی همراه است. حج، بهترین مصداق این حرکت است، زیرا انسان با ترک لذایذ و تعلقات دنیایی و با قلبی آکنده از امید و اطاعت، به سوی خانه خدا می‌رود تا با انجام عبادات، طلب رضایت الهی کند.

2. طلب افزایش فیض: «طَلَبُ الزِّيَادَةِ» به معنای طلب افزایش و فزونی است و در این عبارت به میل و تلاش انسان برای کسب فیض و برکت بیشتر از سوی خداوند اشاره دارد. طلب زیادت، به این معناست که انسان نه‌تنها برای توبه و پاک شدن از گناهان گذشته به سوی خدا می‌رود، بلکه از او می‌خواهد درجات بالاتری از رحمت، مغفرت، نورانیت و معرفت را برای خود طلب کند. انسان با حضور در مناسک حج و انجام عباداتی که تجلی بندگی و اخلاص است، از خداوند می‌خواهد که افزون بر بخشش گناهان، او را در مسیر کمال یاری کرده و قلبش را سرشار از ایمان، امید و محبت الهی کند.

3. خروج از هر آنچه که مرتکب شده است تا توبه‌کننده از گذشته خود باشد و زندگی تازه‌ای را برای آینده آغاز کند. «الْخُرُوجُ مِنْ كُلِّ مَا اقْتَرَفَ» نشان‌دهنده جنبه‌ای از حج است که مرتبط با توبه، تزکیه نفس و آغاز دوباره در مسیر بندگی است. در ادامه، تأکید بر توبه واقعی و صادقانه‌ای است که با پشیمانی عمیق همراه است؛ توبه‌ای که فرد را از گذشته تاریک جدا کرده و به سوی آینده‌ای روشن سوق می‌دهد.

انتهای‌پیام/